Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі – Алматы: Мемлекеттік тілді дамыту институты. Б.Қалиев.. 2014.
барқылдақ — торғай. Торғайдың даусы барқылдап шығатын бір түрі. Ал алашұбар тоқылдақ, б а р қ ы л д а қ т о р ғ а й мен қайшыауыз болса орманды мекендейтіндерге жатады (Қарқаралы, 172) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
қайшыауыз — зат. зоол. Шырша тұқымдарымен қоректенетін, аузы қайшы пішіндес орман құстарының бір түрі (клест). Дәнмен қоректенетін құстарға ементұмсық, соражөке, қ а й ш ы а у ы з, пайыз торғай т.б. жатады (Шаңырақ, 435). Ал алашұбар тоқылдақ, барқылдақ… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
жан — I Жан демеді. Адам ғұрлы көрмеді, адам деп есептемеді. Әжібай қазір, міне, он сегізде, Әкесін билеп алған осы кезде. Әке шеше, қатынды ж а н д е м е с т е н, Қырындап қызды ауылды болған кезбе (С. Торайғыров, Таңд., шығ., 288). Жан сұлулығы.… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
лақа — Қ орда., Арал) жайынның кішілеу түрі, бауыры теңбілдеу, тұмсығы дөңгелек, жалпақтау келген қоңыр балық. Л а қ а н ы ң еті семіз болады, бірақ басқа балықтардан гөрі еті сүйкімсіздеу келеді Қ орда., Арал). Лақаның денесінің әр жерінде, төменгі… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
алашбегі — зат. көне. Бүкіл алашқа билігі жүретін лауазым иесі. Барлық ұлысбегі а л а ш б е г і н е бағынышты. А л а ш б е г і, әрине, ханға ғана есеп береді (М. Мағауин, Аласапыран, 22).. Егер Тәуекел хан а л а ш б е г і н қоңыраттан, ұлысбегін жалайырдан… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
аткөкек — зат. зоол. х а л қ. бәбісек. Көкек деген құс Қазақстанда да бар. Айдарлы, әдемі құс. Қазақтар оны «а т к ө к е к» деп атайды. А т к ө к е к т і ң ешкімге қатысы жоқ (Жас алаш, 20.01.2005, 6) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
барақат — зат. д і н и. Алла тағаланың сүйікті құлдарына ерекше ықылас көрсетіп, керемет кие дарытқаны; жаратқан иеміздің жарылқауы; алла жіберген бақ. Бірде әкемнің Ыбырай Жақай баласы туралы: Алланың б а р а қ а т ы дарыған кісі ғой, деген сөзі естігенім … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
бопа — I зат. сөйл. Бапан. Қамыстың басындағы үкісі, ұлпасы. Қамыстың б а п а с ы аяғының шуашы бар адамға пайдалы болады (Диал. сөзд., 53). II зат. жерг. Бөтелкенің тығыны. Ең аяғы «пробканы» б о п а деп атаған екен, қазақтікі болса қабыл еттік (Алаш … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
бөдене — талант. Шағын ғана қабілет иесі д. м. М. Шаханов шағын ғана дарыны бар әдебиет, ғылым, өнер қайраткерлерін б ө д е н е т а л а н т қ а теңейді (Жас Алаш, 20.01.2011) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
дауажай — зат. сөйл. Шипажай. Баукең Сарыағаш д а у а ж а й ы н а демалғалы бара жатыр (Ш. Айтматов, М. Шаханов, Құз басында., 77). Бар шығынын мойнымызға алып д а у а ж а й ғ а жіберіп аламыз (Жас Алаш, 05. 05. 1998, 2) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
